Ziemniak Polski 02 – 2017

Krystyna Zarzyńska

Zmienność plonowania odmian ziemniaka w systemie ekologicznym w wybranych mezoregionach Polski

Ziemn. Pol. 2017, 2: 9-14, il., bibliogr., streszcz., abstr.

Streszczenie

Badania prowadzono w latach 2005-2016 w dwóch miejscowościach o zróżnicowanych warunkach glebowych. W ciągu 12 lat w cyklu 3-letnim przebadano 30 odmian z różnych grup wczesności. Plony zależały głównie od warunków atmosferycznych w latach badań i od odmiany. Samo miejsce uprawy, tj. warunki glebowe, nie miało istotnego znaczenia. Średni plon uzyskany w obu miejscowościach był zbliżony i wynosił w Jadwisinie 23,7 t/ha, a w Osinach 21,7 t/ha. Stabilność plonowania była większa na glebie mocniejszej. Najmniejszą zmienność plonowania wykazały odmiany: Ursus, Agnes, Flaming, Lord i Ignacy, największą zaś – Drop, Korona, Gracja, Bogatka i Bartek. Średnio dla odmian współczynnik zmienności wyniósł 34,9%

Słowa kluczowe: odmiana, plon, system ekologiczny, ziemniak, zmienność plonowania

Abstract

The study was conducted in 2005-2016 in two locations with different soil conditions. During the 12 years in the 3-year cycle, 30 variants from different early-age groups were examined. Yields mainly depended on the weather conditions in the years of research and on the variety. The location itself, e.g. soil conditions did not matter. The average yield obtained in both locations was similar and amounted to 23.7 t/ha in Jadwisin and 21.7 t/ha in Osiny. The smallest variability in yield was noted for the following cultivars: Ursus, Agnes, Flamingo, Lord, and Ignatius, while Drop, Korona, Gracja, Bogatka, and Bartek had the highest variability in yield. On average, the variation coefficient was 34.9%.

Keywords: ecological system, potato, variety, yield, yield variability

Cezary Trawczyński

Wpływ dolistnych nawozów makro- i mikroelementowych na plon i jakość bulw ziemniaka

Ziemn. Pol. 2017, 2: 15-20, il., bibliogr., streszcz., abstr.

W 2-letnich doświadczeniach polowych na glebie lekkiej zastosowano nawozy krystaliczne: mikroelementowy Multi Flora Ziemniaki oraz makroelementowe z dodatkiem mikroelementów Makrofoliar PK + mikro i Makrofoliar NPK + mikro. Zabiegi wykonywano 3-krotnie w okresie wegetacji. Nawożenie organiczne stanowiła słoma i międzyplon gorczycy białej, a mineralne: N 100 kg/ha, P2O5 40 kg/ha i K2O 120 kg/ha. Uzyskano istotny przyrost plonu, średnio o 9,7% w porównaniu z obiektem kontrolnym. Oddziaływanie zastosowanych nawozów na wielkość plonu było podobne. Przyrost plonu w roku suchym był wyższy niż w wilgotnym. Wygląd bulw nie różnił się istotnie pomiędzy badanymi nawozami i obiektem kontrolnym. Po zastosowaniu Multi Flora Ziemniaki stwierdzono istotny wzrost zawartości skrobi i suchej masy w bulwach, a pod wpływem Makrofoliar PK + mikro i Makrofoliar NPK + mikro – zawartości witaminy C.

Słowa kluczowe: dokarmianie dolistne, jakość bulw, nawozy krystaliczne, plon, ziemniak

Abstract

During two vegetation seasons impact of the application of microcrystalline fertilizers (Multi Flora Potatoes and macro-elements with macronutrients Macrofoliar PK + micro and Macrofoliar NPK + micro) on the yield of potatoes grown on light soil was investigated. Treatments were performed three times during the vegetation period. The organic fertilization included straw and intercrop of white mustard. The mineral fertilization was composed of N (100 kg/ha), P2O5 (40 kg/ha and K2O (120 kg/ha). Significant crop yields were obtained, an average of 9.7% compared to the control. The effect of applied fertilizers on yield was similar. The yield increase in the dry season was higher than in the wet season. Tuber appearance did not differ significantly between the tested fertilizers and control subjects. After using Multi Flora Potatoes, there was a significant increase in starch content and dry matter in tubers, and under the influence of Macrofoliar PK + micro and Macrofoliar NPK + micro-content of vitamin C.

Keywords: crystalline fertilizers, foliar feeding, potato, tuber quality, yield

Janusz Urbanowicz

Regulacja zachwaszczenia ziemniaka za pomocą herbicydów

Ziemn. Pol. 2017, 2: 21-25, il., bibliogr., streszcz., abstr.

Ziemniak jest wrażliwy na zachwaszczenie na początku wegetacji, ze względu na powolny początkowy wzrost i uprawę w szerokiej rozstawie rzędów, oraz pod koniec sezonu, w okresie dojrzewania. Efektem silnego zachwaszczenia plantacji jest zmniejszenie plonowania i pogorszenie jakości bulw. Najwyższą skuteczność zwalczania można osiągnąć za pomocą herbicydów. Przedwschodowe ich stosowanie jest uzależnione od uwilgotnienia gleby i temperatury powietrza, a powschodowe powinno być dostosowane do fazy rozwojowej ziemniaka (do momentu zwierania rzędów) i chwastów. Poznanie mechanizmu działania herbicydów minimalizuje możliwość powstawania niekorzystnych zjawisk związanych z aplikacja herbicydów, tj. kompensacji i odporności chwastów oraz fitotoksycznej reakcji na poszczególne substancje aktywne.

Słowa kluczowe: herbicydy, substancja aktywna, zachwaszczenie, ziemniak

Abstract

The potato is susceptible to weeds at the beginning of vegetation, due to the slow initial growth and wide in-row spacing, as well as towards the end of the season, during maturation. The heavy weed infestation reduces the yield and deteriorates the quality of the tubers. The highest efficacy of control can be achieved with herbicides. Their pre-emergence application depends on soil moisture and air temperature, and post-emergence use should be adapted to the developmental phase of the potato (until the formation of crop cover) and weeds. Understanding the mechanisms of action of herbicides minimizes the possibility of unfavorable phenomena related to the application of herbicides, i.e., compensation, weed resistance, and phytotoxic response to individual active substances.

Keywords: active substance, herbicides, potato, weed infestation

Jerzy Osowski, Anna Łozowska, Hanna Gawińska-Urbanowicz

Fungicydy zarejestrowane do zwalczania chorób ziemniaka

Ziemn. Pol. 2017, 2: 25-36, il., bibliogr., streszcz., abstr.

Na rynku krajowym zarejestrowanych jest 127 fungicydów (29 substancji aktywnych). Substancje aktywne mają różne mechanizmy działania. Zasadą jest naprzemienne stosowanie środków ochronnych, różniących się mechanizmem działania, aby nie dopuścić do powstawania odporności sprawców alternariozy czy zarazy ziemniaka na daną substancję aktywną. Jest to jeden z podstawowych elementów strategii antyodpornościowej. W Polsce alternarioza ziemniaka pojawia się najczęściej w czerwcu. Sygnałem do rozpoczęcia ochrony jest wystąpienie pierwszych jej objawów. Badania wykazały, że jest to najlepszy moment. Ochrona przed zarazą jest oparta w dużym stopniu na działaniach profilaktycznych, których dopełnieniem są zabiegi nalistne fungicydami. Zabiegi nalistne należy stosować od momentu zakończenia wschodów, kiedy rośliny mają wysokość 15-20 cm. Elementem podnoszącym skuteczność ochrony jest korzystanie z informacji podawanych przez międzynarodowy zespół specjalistów skupionych przy Euroblight.

Słowa kluczowe: alternarioza, fungicydy, ochrona, odporność, substancja aktywna, zaprawianie, zaraza ziemniaka

Abstract

There are 127 fungicides (29 active substances) registered in the domestic market. Active substances have different mechanisms of action. The principle is the alternating use of protective substances, differing in the mechanism of action. Such approach prevents the development of the resistance of pathogens causing early and late blight of potatoes to the active compound. Thus, it is one of the basic elements of anti-resistance development strategy. In Poland, early blight usually appears in June. Research has shown that appearance of the first symptoms is the best signal to start control treatments. Control of late blight is largely based on preventive measures, which are complementary to foliar treatments with fungicides. Foliar treatments should be applied from the end of emergence when plants are 15-20 cm high. The effective element of control is the use of information provided by an international team of Euroblight specialists.

Keywords: active substance, control, early blight, fungicides, late blight, resistance, seed tubers treatment

Tomasz Erlichowski

Insektycydy do zwalczania szkodników nalistnych i glebowych na plantacjach ziemniaka dopuszczone do stosowania w 2017 r.

Tomasz Erlichowski

Ziemn. Pol. 2017, 2: 36-41, il., bibliogr., streszcz., abstr.

Obecnie zarejestrowane są 42 insektycydy należące do 7 różnych grup chemicznych (16 substancji aktywnych). Substancje aktywne mają różne mechanizmy działania na owady. Znajomość charakterystyki i mechanizmów działania środków pozwala na trafny ich dobór i efektywną ochronę plantacji w zależności od nasilenia występowania szkodnika oraz warunków pogodowych. Znaczenie szkodników jest dziś nadal duże, mimo że struktura gospodarstw po wejściu Polski do UE i areał ziemniaka w naszym kraju uległy głębokim zmianom. Rozkład upraw i specyfika produkcji ziemniaków wpłynęły na lokalnie dużą liczebność pojawiających się gatunków szkodników. Najważniejszym szkodnikiem wciąż pozostaje stonka ziemniaczana wykorzystująca miejsca, w których może się niekontrolowanie rozmnażać.

Słowa kluczowe: etykiety środków ochrony roślin, insektycydy, szkodniki ziemniaka, zwalczanie

Abstract

Currently, 42 insecticides belonging to 7 different chemical groups (16 active substances) are registered. Active substances have different mechanisms of acting on insects. The knowledge of the characteristics and mechanisms of action of the insecticides allows for their correct selection and for effective protection of the plantation depending on the severity of the pest and weather conditions. The importance of pests is still great today, despite the fact that the structure of farms after the accession of Poland to the EU and the potato area in our country have undergone profound changes. The distribution of crops and the specificity of potato production have affected locally large outbreaks of some pests. The most important pest is still the potato beetle, which breeds in places lacking the pest control.

Keywords: control, insecticides, labels of plant protection products, potato pests

Janusz Urbanowicz

Fitotoksyczna reakcja odmian ziemniaka na powschodowe stosowanie metrybuzyny

Ziemn. Pol. 2017, 2: 42-47, il., bibliogr., streszcz., abstr.

Objawy w większości wypadków mają charakter przemijający i nie wpływają ujemnie na plon. Jednak w skrajnych sytuacjach spadek plonowania może być bardzo duży, a nawet może dojść do zniszczenia plantacji. Zjawisko to ma największe znaczenie w produkcji nasiennej, gdyż może utrudniać selekcję, a w uprawie towarowej powodować zdrobnienie bulw. W Zakładzie Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie przebadano dotąd ponad 200 odmian pod kątem wrażliwości na powschodowe stosowanie metrybuzyny. W uprawie odmian o podwyższonej lub nieznanej wrażliwości na metrybuzynę stosowaną po wschodach oraz na plantacjach nasiennych zabieg herbicydami, które ją zawierają, należy wykonać na 10 dni przed przewidywanym terminem wschodów.

Słowa kluczowe: metrybuzyna, fitotoksyczna reakcja, ziemniak

Abstract

At the Department of Potato Protection in Bonin more than 200 potato cultivars have been tested so far for susceptibility to post-emergence use of metribuzin. In most cases, phytotoxic responses are transient and do not adversely affect yield. However, in extreme situations, the fall in yield can be very high and it may happen that the plantation will be destroyed. This phenomenon is most important in seed tuber production, as it may make selection difficult, while in the production of ware potatoes may increase the number of small tubers. In cultivating varieties with an elevated or unknown sensibility to the post-emergence application of metribuzin and on seed plantations, the treatment containing the herbicide should be done 10 days before the expected date of plant emergence.

Keywords: metribuzin, phytotoxic response, potato

Wojciech Nowacki

Historia ziemniaka w Polsce po II wojnie światowej

Ziemn. Pol. 2017, 2: 48-59, il., bibliogr., streszcz., abstr.

Tuż przed II wojną światową, w 1938 r., powierzchnia uprawy ziemniaka w granicach II Rzeczypospolitej przekroczyła nieznacznie 3 mln ha, a po wojnie, w 1946, w obecnych granicach państwa wynosiła ok. 1,7 mln ha. Do połowy lat 60. XX wieku skala produkcji ziemniaków cały czas wzrastała do blisko 3 mln ha, a zbiory zbliżały się do 50 mln ton rocznie. Ich udział w strukturze zasiewów sięgał 20%. W tym czasie powołano do życia Instytut Ziemniaka, rozwijała się prężnie polska hodowla i nasiennictwo ziemniaka. Około 50% zbiorów było wykorzystywanych na paszę, duża była konsumpcja (ponad 200 kg/osobę), ziemniaki były podstawowym surowcem w produkcji alkoholu dla ponad 900 krajowych gorzelni i dynamicznie rozwijał się przemysł skrobiowy. Od początku lat 70. rozpoczęła się redukcja skali produkcji. Powodem był masowy odpływ siły roboczej ze wsi do miasta oraz postępująca mechanizacja i wyższa wydajność w produkcji zbóż. Ziemniaki stały się zbyt drogą paszą dla trzody chlewnej. Zmniejszało się ich spożycie, które obecnie wynosi już tylko ok. 100 kg/osobę. Po transformacji ustrojowej rozpoczął się dynamiczny rozwój przetwórstwa spożywczego oraz konfekcjonowanie ziemniaków dla potrzeb powstających sieci sklepowych. Dziś powierzchnia uprawy wynosi ok. 300 tys. ha, a zbiory nie przekraczają 10 mln ton. Ziemniaki są uprawiane w mniejszych gospodarstwach na własne potrzeby i coraz częściej w specjalistycznych gospodarstwach na potrzeby współczesnego rynku.

Słowa kluczowe: historia, hodowla, nauka, rynek ziemniaka, skala produkcji, ziemniak

Abstract

Just before World War II in 1938, the potato growing area within the Second Polish Republic exceeded slightly 3 million hectares, and after the war in 1946 within the current borders of the state equaled approximately to 1.7 million hectares. Next, until the mid-60s of the XX century, the scale of potato production continued to grow to nearly 3 million hectares, and the harvest was close to 50 million tons a year. Finally, the share of potatoes in the structure of crop reached 20%. At that time, the Institute of Potato Research was established, and the Polish potato breeding and seed potatoes production were thriving. Back then, approximately 50% of potato harvest was used for animal feed, consumption was large (over 200 kg/person), potatoes were the primary raw material for the production of alcohol for more than 900 domestic distilleries, and the starch industry flourished dynamically. Unfortunately, since the early 70s, the scale of production of potatoes has begun to decline. The reason was a massive outflow of the labor force from the countryside to the city, and advancing mechanization and higher efficiency in the production of cereals. Potatoes have become too expensive feed for pigs. Also, consumption has been reduced, and currently equals to about 100 kg/person. Following the political transformation, dynamic development of food processing and packaging potatoes for the emerging chain stores has begun. Today the area of cultivation is about 300 thousand hectares, and the harvest does not exceed 10 million tons. Potatoes are commonly grown on smaller farms for personal needs and increasingly in specialized farms for the needs of the modern market.

Keywords: breeding, history, potato, potato market, production scale, science