Fakty i mity o ziemniakach

Dlaczego warto jeść ziemniaki?

  • Ziemniaki pełnią rolę zdrowego, dietetycznego produktu – jak pozostałe warzywa.

  • Ziemniaki są niskokaloryczne, dają uczucie sytości, ale nie są przyczyną otyłości.

  • Spożycie 200 g porcji ziemniaków pokrywa 50% dziennego zapotrzebowania (70 mg/osobę) na witaminę C oraz 40% na potas.

  • Ziemniaki zawierają ok. 2% białka o wysokiej wartości biologicznej.

  • Zasadotwórczy skład mineralny ziemniaków (potas, wapń, magnez) neutralizuje zakwaszające działanie przetworów zbożowych, mięsa i ryb.

  • Ziemniaki stanowią żywność stosunkowo tanią.

  • Zawarte w ziemniakach białko, witaminy i sole mineralne wspomagają prawidłowy rozwój dzieci i młodzieży.

  • Mnogość potraw z ziemniaka – podstawą kreatywności młodych ludzi.

Dla bardziej zainteresowanych ziemniakiem…

Polecamy artykuł o wykorzystaniu jadalnych odmian ziemniaka w walce z otyłością

Jak gotować ziemniaki, żeby zachować najwyższą ich wartość?

Najzdrowsze są ziemniaki pieczone i gotowane w skórce. Do gotowania wybieraj bulwy podobnej wielkości, dobrze je wyszoruj i wrzucaj do osolonego wrzątku. Ugotowane ziemniaki spożywane na zimno (np. w sałatkach) mają mniej kalorii.

Jak jeść ziemniaki, żeby nie utyć?

Najzdrowiej, gdy ziemniaki spożywamy bez żadnych sosów, najlepiej na zimno w sałatkach, ale bez majonezu. W ostudzonych ziemniakach część skrobi zamienia się w coś w rodzaju błonnika, który nie jest trawiony. Informacja ta ważna dla jest szczególnie dla cukrzyków, którzy ziemniaki w tej postaci mogą spożywać, a puree na gorąco jest dla nich niewskazane.

Jak sprawdzić na jaką potrawę nadaje się ziemniak?

Możesz wykonać szybki test! Potrzyj o siebie połówki przekrojonego ziemniaka…

Jeśli miąższ wyraźnie się klei – jest dobry na kopytka, pyzy lub purée (to typ kulinarny C) Jeśli pojawi się woda – ziemniak nadaje się na frytki i sałatki (typ A lub AB).

Smaczne odmiany, które można jeść bez dodatków

Najzdrowsze są ziemniaki pieczone i gotowane w skórce. Do gotowania wybieraj bulwy podobnej wielkości, dobrze je wyszoruj i wrzucaj do osolonego wrzątku. Ugotowane ziemniaki spożywane na zimno (np. w sałatkach) mają mniej kalorii.

Typy kulinarne A, B, C

Typ kulinarny A (sałatkowy):

  • miąższ po ugotowaniu pozostaje zwięzły
  • nie rozgotowuje się i daje się łatwo kroić w plastry oraz w kostkę
  • doskonale nadaje się na sałatki, zapiekanki, do smażenia i do zup

Typ kulinarny B (ogólnoużytkowy):

  • miąższ po ugotowaniu jest dość zwarty, ale pod widelcem lekko się rozgniata
  • typ uniwersalny, takie ziemniaki najczęściej spożywa się jako gotowane do obiadu, nadają się do zup, smażenia w talarkach, na frytki, placki, kopytka, knedle, kluski, babki i kiszki ziemniaczane itp.

Typ kulinarny C (mączysty):

  • miąższ po ugotowaniu rozsypuje się, ma miękką konsystencję i jest nieco suchy
  • nadaje się na puree, placki, frytki, chipsy, do ciast ziemniaczanych i do pieczenia

O te odmiany pytaj w sklepach…

Zestawienie odmian jadalnych z Krajowego Rejestru przydatnych na ważniejsze kierunki użytkowania (typy kulinarne*)

Kierunek użytkowania i typ kulinarny odmian Wykaz odmian przydatnych
Do gotowania w wodzie i na parze (w skórce i bez) o dobrym smaku i ładnym wyglądzie bulw (głównie typ kulinarny B) Arielle, Asterix, Bellarosa, Berber, Bila, Bogatka, Bohun, Cyprian, Ditta, Eurostar, Folva, Fresco, Gwiazda, Ingrid, Irga, Irys, Jelly, Jurek, Krasa, Lavinia, Malaga, Michalina, Mondeo, Oman, Owacja, Promyk, Raja, Ramos, Rosalind, Satina, Stasia, Syrena, Tajfun , Tetyda
Do przyrządzania purre i zapiekania w folii (typ kulinarny pośredni BC) Agnes, Amora, Ametyst, Augusta, Bursztyn, Bryza, Cekin, Courlan, Etola, Ewelina, Fianna, Finezja, Gawin, Gracja, Gustaw, Ibis, Jutrzenka, Laskara, Legenda, Justa, Mazur, Marlen, Miłek, Veronie
Do sporządzania placków, klusek i pyz (typ kulinarny B i B-BC) Arielle, Asterix, Bila, Bogatka, Bohun, Bryza, Eurostar, Finezja, Folva, Fresco, Jelly, Malaga, Marlen, Mazur, Mondeo, Oman, Owacja, Rosalind, Satina, Syrena, Tajfun, Tetyda, Veronie, Vineta
Do przyrządzania sałatek, zapiekanek i zup (typ kulinarny pośredni AB)

Almera, Altesse, Annabelle, Carerra, Cecille, Dali, Denar, Hubal, Impala, Lord, Oberon, Orchestra, Otolia, Viviana, Vineta, Zenia

Do pieczenia (o dużych bulwach) Amora, Arielle, Asterix, Bartek, Bellarosa, Bila, Cekin, Cyprian, Eurostar, Folva, Fresco, Innovator, Jelly, Justa, Mazur, Miłek, Mondeo, Owacja, Raja, Ramos, Satina, Syrena, Tajfun, Tetyda, Veronie, Vineta
Do gotowania i podawania w całości (o małych bulwach)

Annabelle, Aruba, Cecile, Ditta, Ingrid, Irga, Irys, Lavinia

Do pakowania bulw gotowanych (o nieciemniejącym miąższu gotowanym – ocena 8,5-9,0) Almera, Altesse, Annabelle, Arielle, Asterix, Bila, Bogatka Bohun, Carrera, Denar, Fresco, Folva, Gwiazda, Impala, Ingrid, Jelly, Lord, Michalina, Orchestra, Owacja, Ramos, Satina, Stasia, Syrena, Tajfun, Tetyda, Veronie, Viviana, Vineta
Do pakowania bulw surowych (o nieciemniejącym miąższu surowym – ocena 8,5) Asterix, Altesse, Bogatka, Cecile, Denar, Ewelina, Fianna, Gwiazda, Impala, Ingrid, Jelly, Malaga, Michalina, Oman, Orchestra, Satina, Tetyda, Viviana

*Typy kulinarne

  • Typ A – sałatkowy. Bulwy dość zwięzłe, nie rozgotowują się, dają się krajać, struktura miąższu delikatna.
  • Typ B – ogólnoużytkowy. Miąższ bulw lekko mączysty, lekko wilgotny, struktura delikatna, konsystencja zwięzła lub dość zwięzła.
  • Typ C – mączysty. Miąższ bulw lekko mączysty, sypki, dość suchy, struktura dość szorstka.
  • Typ D – bardzo mączysty. Miąższ bulw bardzo suchy, struktura bardzo szorstka, często włóknista. Rozgotowują się całkowicie.

Istnieją również typy pośrednie np. AB, BC, B-BC łączące oba typy.

Źródło: IHAR-PIB, ZNiOZ w Boninie, e-mail: irenastypa@.wp.pl. na podstawie
wyników doświadczeń COBORU i IHAR PIB ZNiOZ w Boninie.