Fakty i mity o ziemniakach
Dlaczego warto jeść ziemniaki?
Ziemniaki pełnią rolę zdrowego, dietetycznego produktu – jak pozostałe warzywa.
Ziemniaki są niskokaloryczne, dają uczucie sytości, ale nie są przyczyną otyłości.
Spożycie 200 g porcji ziemniaków pokrywa 50% dziennego zapotrzebowania (70 mg/osobę) na witaminę C oraz 40% na potas.
Ziemniaki zawierają ok. 2% białka o wysokiej wartości biologicznej.
Zasadotwórczy skład mineralny ziemniaków (potas, wapń, magnez) neutralizuje zakwaszające działanie przetworów zbożowych, mięsa i ryb.
Ziemniaki stanowią żywność stosunkowo tanią.
Zawarte w ziemniakach białko, witaminy i sole mineralne wspomagają prawidłowy rozwój dzieci i młodzieży.
Mnogość potraw z ziemniaka – podstawą kreatywności młodych ludzi.
Dla bardziej zainteresowanych ziemniakiem…
Polecamy artykuł o wykorzystaniu jadalnych odmian ziemniaka w walce z otyłością
Jak gotować ziemniaki, żeby zachować najwyższą ich wartość?
Najzdrowsze są ziemniaki pieczone i gotowane w skórce. Do gotowania wybieraj bulwy podobnej wielkości, dobrze je wyszoruj i wrzucaj do osolonego wrzątku. Ugotowane ziemniaki spożywane na zimno (np. w sałatkach) mają mniej kalorii.
Jak jeść ziemniaki, żeby nie utyć?
Najzdrowiej, gdy ziemniaki spożywamy bez żadnych sosów, najlepiej na zimno w sałatkach, ale bez majonezu. W ostudzonych ziemniakach część skrobi zamienia się w coś w rodzaju błonnika, który nie jest trawiony. Informacja ta ważna dla jest szczególnie dla cukrzyków, którzy ziemniaki w tej postaci mogą spożywać, a puree na gorąco jest dla nich niewskazane.
Jak sprawdzić na jaką potrawę nadaje się ziemniak?
Możesz wykonać szybki test! Potrzyj o siebie połówki przekrojonego ziemniaka…
Jeśli miąższ wyraźnie się klei – jest dobry na kopytka, pyzy lub purée (to typ kulinarny C) Jeśli pojawi się woda – ziemniak nadaje się na frytki i sałatki (typ A lub AB).
Smaczne odmiany, które można jeść bez dodatków
Najzdrowsze są ziemniaki pieczone i gotowane w skórce. Do gotowania wybieraj bulwy podobnej wielkości, dobrze je wyszoruj i wrzucaj do osolonego wrzątku. Ugotowane ziemniaki spożywane na zimno (np. w sałatkach) mają mniej kalorii.
Typy kulinarne A, B, C
Typ kulinarny A (sałatkowy):
- miąższ po ugotowaniu pozostaje zwięzły
- nie rozgotowuje się i daje się łatwo kroić w plastry oraz w kostkę
- doskonale nadaje się na sałatki, zapiekanki, do smażenia i do zup
Typ kulinarny B (ogólnoużytkowy):
- miąższ po ugotowaniu jest dość zwarty, ale pod widelcem lekko się rozgniata
- typ uniwersalny, takie ziemniaki najczęściej spożywa się jako gotowane do obiadu, nadają się do zup, smażenia w talarkach, na frytki, placki, kopytka, knedle, kluski, babki i kiszki ziemniaczane itp.
Typ kulinarny C (mączysty):
- miąższ po ugotowaniu rozsypuje się, ma miękką konsystencję i jest nieco suchy
- nadaje się na puree, placki, frytki, chipsy, do ciast ziemniaczanych i do pieczenia
O te odmiany pytaj w sklepach…
Zestawienie odmian jadalnych z Krajowego Rejestru przydatnych na ważniejsze kierunki użytkowania (typy kulinarne*)
| Kierunek użytkowania i typ kulinarny odmian | Wykaz odmian przydatnych |
| Do gotowania w wodzie i na parze (w skórce i bez) o dobrym smaku i ładnym wyglądzie bulw (głównie typ kulinarny B) | Arielle, Asterix, Bellarosa, Berber, Bila, Bogatka, Bohun, Cyprian, Ditta, Eurostar, Folva, Fresco, Gwiazda, Ingrid, Irga, Irys, Jelly, Jurek, Krasa, Lavinia, Malaga, Michalina, Mondeo, Oman, Owacja, Promyk, Raja, Ramos, Rosalind, Satina, Stasia, Syrena, Tajfun , Tetyda |
| Do przyrządzania purre i zapiekania w folii (typ kulinarny pośredni BC) | Agnes, Amora, Ametyst, Augusta, Bursztyn, Bryza, Cekin, Courlan, Etola, Ewelina, Fianna, Finezja, Gawin, Gracja, Gustaw, Ibis, Jutrzenka, Laskara, Legenda, Justa, Mazur, Marlen, Miłek, Veronie |
| Do sporządzania placków, klusek i pyz (typ kulinarny B i B-BC) | Arielle, Asterix, Bila, Bogatka, Bohun, Bryza, Eurostar, Finezja, Folva, Fresco, Jelly, Malaga, Marlen, Mazur, Mondeo, Oman, Owacja, Rosalind, Satina, Syrena, Tajfun, Tetyda, Veronie, Vineta |
| Do przyrządzania sałatek, zapiekanek i zup (typ kulinarny pośredni AB) |
Almera, Altesse, Annabelle, Carerra, Cecille, Dali, Denar, Hubal, Impala, Lord, Oberon, Orchestra, Otolia, Viviana, Vineta, Zenia |
| Do pieczenia (o dużych bulwach) | Amora, Arielle, Asterix, Bartek, Bellarosa, Bila, Cekin, Cyprian, Eurostar, Folva, Fresco, Innovator, Jelly, Justa, Mazur, Miłek, Mondeo, Owacja, Raja, Ramos, Satina, Syrena, Tajfun, Tetyda, Veronie, Vineta |
| Do gotowania i podawania w całości (o małych bulwach) |
Annabelle, Aruba, Cecile, Ditta, Ingrid, Irga, Irys, Lavinia |
| Do pakowania bulw gotowanych (o nieciemniejącym miąższu gotowanym – ocena 8,5-9,0) | Almera, Altesse, Annabelle, Arielle, Asterix, Bila, Bogatka Bohun, Carrera, Denar, Fresco, Folva, Gwiazda, Impala, Ingrid, Jelly, Lord, Michalina, Orchestra, Owacja, Ramos, Satina, Stasia, Syrena, Tajfun, Tetyda, Veronie, Viviana, Vineta |
| Do pakowania bulw surowych (o nieciemniejącym miąższu surowym – ocena 8,5) | Asterix, Altesse, Bogatka, Cecile, Denar, Ewelina, Fianna, Gwiazda, Impala, Ingrid, Jelly, Malaga, Michalina, Oman, Orchestra, Satina, Tetyda, Viviana |
*Typy kulinarne
- Typ A – sałatkowy. Bulwy dość zwięzłe, nie rozgotowują się, dają się krajać, struktura miąższu delikatna.
- Typ B – ogólnoużytkowy. Miąższ bulw lekko mączysty, lekko wilgotny, struktura delikatna, konsystencja zwięzła lub dość zwięzła.
- Typ C – mączysty. Miąższ bulw lekko mączysty, sypki, dość suchy, struktura dość szorstka.
- Typ D – bardzo mączysty. Miąższ bulw bardzo suchy, struktura bardzo szorstka, często włóknista. Rozgotowują się całkowicie.
Istnieją również typy pośrednie np. AB, BC, B-BC łączące oba typy.
Źródło: IHAR-PIB, ZNiOZ w Boninie, e-mail: irenastypa@.wp.pl. na podstawie
wyników doświadczeń COBORU i IHAR PIB ZNiOZ w Boninie.
