Projekty badawcze finansowane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju:

Numer: LIDER 28/199/L-3/11/NCBR/2012

Tytuł: Nowe narzędzie diagnostyczne o wysokiej czułości i specyficzności do wykrywania i identyfikacji kwarantannowej bakterii Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus.

Instytucja finansująca: NCBiR

Okres realizacji: 2011-2015

Kierownik projektu: dr inż. Włodzimierz Przewodowski

Jednostka realizująca: Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka IHAR-PIB w Boninie

Wartość projektu: 1 110 492,00 zł.

 

Założenia i cel Projektu:

Bakteria Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus (Cms) – sprawca bakteriozy pierścieniowej ziemniaka jest jednym z najważniejszych patogenów ziemniaka, czwartej co do wielkości rośliny uprawnej na świecie. Jako organizm kwarantannowy podlega obowiązkowi zwalczania. W konsekwencji nałożonych rygorów fitosanitarnych ani jedna bulwa w partii ziemniaków nasiennych, przeznaczonych na rynek krajowy oraz eksport nie może być zainfekowana bakteriami Cms (OEPP/EPPO 1990).

Istnieje szereg trudności związanych z diagnostyką bakterii Cms polegających na występowaniu latentnej (bezobjawowej) postaci infekcji, kłopotów w uzyskaniu czystych kultur tego patogenu z tkanki ziemniaka, wysoką homogennością genetyczną podgatunku Cms oraz późno ujawniającymi się i mylonymi z innymi chorobami zewnętrznymi symptomami choroby. Również aktualnie stosowane standardowe metody detekcji bakterii Cms mimo, że są dobrze opracowane i sprawdzone, posiadają różne ograniczenia wynikające z zasad ich działania.

Ww. czynniki skutkują brakiem wiarygodnych i szybkich testów diagnostycznych pożądanych nie tylko w wyspecjalizowanych laboratoriach jednostek naukowych i kontrolujących stan fitosanitarny, lecz również w hodowli wyjściowej (banku genów ziemniaka), miejscu produkcji, przechowywania i podczas transportu. Fakt ten sprzyja niekontrolowanemu przemieszczaniu się sprawcy bakteriozy pierścieniowej na nowe obszary.

Zgodnie z przyjętymi wymogami fitosanitarnymi dla przeprowadzenia wiarygodnej diagnostyki należy stosować przynajmniej dwa testy oparte na różnych zasadach biologicznych łącznie z testem patogeniczności na roślinie bioindykatorowej, a to z kolei wydłuża czas oceny badanej próby nawet do 40 dni (OEPP/EPPO, 2006).

W związku z tym konieczne jest poszukiwanie innowacyjnych rozwiązań pozwalających ominąć wymienione trudności.

 

Znaczenie praktyczne:

Będący przedmiotem projektu ultraczuły i specyficzny test diagnostyczny ma ogromne znaczenie praktyczne. Jego opracowanie umożliwi skuteczną detekcję bakterii Cms na każdym etapie hodowli ziemniaka (kontrola sadzeniaków, roślin na polu, przechowalni oraz materiału w obrocie handlowym). Usprawniona identyfikacja na poziomie infekcji latentnej umożliwi szybką reakcję na nowo pojawiające się ogniska choroby. Rozwiązanie takie może przynieść wymierne korzyści zarówno w sferze gospodarczej, jak i ekonomicznej pozwalając w znaczny sposób ograniczyć rozprzestrzenianie się sprawcy bakteriozy pierścieniowej ziemniaka.

Dlatego za cel naukowy niniejszego projektu przyjęto opracowanie ultraczułego i wysoce specyficznego narzędzia diagnostycznego do wykrywania i identyfikacji bakterii Cms oraz ocenę przydatności testu w identyfikacji i zwalczaniu sprawcy bakteriozy pierścieniowej ziemniaka w Polsce.

Zespół realizujący Projekt:

  • dr inż. Włodzimierz Przewodowski
  • dr inż. Agnieszka Przewodowska
  • dr inż. Grzegorz Gryń
  • mgr Marta Jankowska