Nazwa polska: Rak ziemniaka
Nazwa angielska: Wart / Black Wart Of Potato
Kod EPPO: SYNCEN
Sprawcy choroby:
- Grzyb Synchytrium endobioticum
Galeria
Rak ziemniaka. Różne formy narośli na bulwie
(fot. T. Pastuszewska)
Rak ziemniaka. Różne formy narośli na bulwie
(fot. T. Pastuszewska)
Rak ziemniaka. Różne formy narośli na bulwie
(fot. T. Pastuszewska)
Charakterystyka i opis choroby
Rak ziemniaka występuje na ograniczonej powierzchni wszystkich kontynentów, z wyjątkiem Australii. Zarządzenia kwarantannowe ograniczyły rozprzestrzenianie się choroby. Rozwój raka może prowadzić do niewielkich zmian jakościowych lub powodować całkowite zniszczenie uprawy. Szkodliwość choroby różni się w zależności od uprawianej odmiany, szczepu patogenu, poziomu infekcji i warunków pogodowych.
Sprawca choroby, grzyb Synchytrium endobioticum, wytwarzający zarodniki spoczynkowe może przetrwać w glebie ponad czterdzieści lat.
Objawy porażenia
Objawy występują na różnych organach ziemniaka, szczególnie na bulwach i stolonach, rzadziej na łodygach. Na bulwach są to kalafiorowate narośla tworzące się w oczkach, barwy od białej do brązowej, mogące całkowicie zdeformować bulwę (fot. 1A, 1B, 1C, 1D, 1E). Na stolonach narośla tworzą się na szczytowych merystemach, a ich wielkość waha się od ziarnka grochu do tworu o średnicy przekraczającej 10 cm. Objawy raka rzadko występują na naci. Rośliny mogą mieć gorszy wigor lub przybierają ciemnozieloną barwę. Czasem rakowate narośla tworzą się u podstawy łodyg, okazjonalnie mogą występować na górnej części łodyg, liściach czy kwiatach. Narośla tworzące się ponad powierzchnią gleby przybierają barwę od zielonej do brązowej.
Metody ochrony
Metoda kwarantanny jest najczęściej stosowana w profilaktycznej ochronie ziemniaka przed rakiem, szczególnie na obszarach wolnych od tej choroby. W rejonach z kontaminowanymi glebami stosuje się w uprawie tylko odmiany posiadające główne geny odporności, także na różne biotypy sprawcy choroby.
Opracował: prof. dr hab. Józefa Kapsa