Nazwa polska: Dzieciuchowatość bulw
Nazwa angielska: Secondary tuber
Sprawcy choroby:
- Czynniki abiotyczne (susza, nierównomierny rozkład opadów, temperatura)
Galeria
Dzieciuchowatość bulw
(fot. S. Wróbel)
Dzieciuchowatość bulw
(fot. S Wróbel)
Dzieciuchowatość bulw
(fot. S Wróbel)
Charakterystyka i opis choroby
Zakłócenie normalnego wzrostu i rozwoju spowodowane niekorzystnym układem warunków atmosferycznych. Długotrwała susza sprawia, że młode bulwy zaczynają przedwcześnie dojrzewać, a po obfitych deszczach wznawiają swój wzrost. Wtedy na bulwie tworzy się jedna lub kilka nowych młodych bulwek (fot. 1A, 1B, 1C, 1D, 1E). Tak jak w przypadku wtórnego wzrostu przy dzieciuchowatości następuje zjawisko przechodzenia skrobi z bulwy starszej na młodsze. Miąższ bulwy starszej na przekroju jest szklisty. Dzieciuchowatość może także występować już w okresie wschodów i – rzadziej – przechowywania. Występowanie dzieciuchowatości w czasie wschodów jest spowodowane niewłaściwymi warunkami przechowywania sadzeniaków (zbyt wysoka temperatura) oraz niską temperaturą w czasie sadzenia i bezpośrednio po nim.
Dzieciuchowatość wewnętrzna jest sporadycznie występującą nieprawidłowością, która nie powoduje większych strat. Przyczyną powstania tej wady są zakłócenia wynikające ze zbyt intensywnego przechodzenia skrobi w cukier, który jest przekazywany do kiełków. Nadmiar cukru przekazywany do kiełków zamienia się w skrobię, którą bulwa magazynuje w rozwijających się w jej wnętrzu młodych bulwkach – „dzieciuchach”. Charakterystycznym objawem występowania takiej nieprawidłowości jest wrastanie jednego lub kilku nowych pędów do wnętrza, gdzie grubieją, a bulwa mateczna na skutek rozrastania się młodych bulwek pęka. Tego rodzaju zjawisko występuje najczęściej po łagodnej zimie i długiej chłodnej wiośnie.
Bulwy z dzieciuchami nie nadają się jako materiał sadzeniakowy, na cele konsumpcyjne i do przerobu przemysłowego. Ze względu na niewykształconą skórkę młode „dzieciuchowate” bulwy stwarzają większe zagrożenie infekcji przez patogeny, a jej rozwój jest intensywniejszy ze względu na zmniejszoną zawartość skrobi (fot. 2).
Zapobieganie
- W rejonach, gdzie występują susze uprawiać odmiany mniej podatne na suszę
- Nie uprawiać ziemniaków na glebach lekkich, słabo zatrzymujących wodę.
- Jeśli to możliwe, stosować nawadnianie w okresach suszy.
- W przypadku przedłużającej się suszy nie zwlekać ze zbiorem przedwcześnie dojrzałych bulw.
- Usunąć bulwy z objawami dzieciuchowatości przed okresem przechowywania.
Opracował: dr inż. Jerzy Osowski