Występuje powszechnie we wszystkich rejonach uprawy ziemniaka. Znaczenie jej w Polsce wzrasta ze względu na wzrost zainteresowania ziemniakami mytymi i paczkowanymi oraz przeznaczanymi na frytki i chipsy. Straty wywołane jej rozwojem mogą sięgać w skrajnych przypadkach nawet 70% plonu.

Objawy antraknozy ziemniaka występują na liściach, łodygach, stolonach, korzeniach i bulwach. Choroba pojawia się na roślinach w okresie kwitnienia. Pierwsze objawy to żółknięcie, zwijanie się, więdnięcie i stopniowe zamieranie liści. Zmiany chorobowe obejmują liście wierzchołkowe, a następnie położone na niższych piętrach rośliny. Zeschnięte liście zwisają na łodygach, które długo jeszcze zachowują zieloną barwę (fot. 1) lub brązowieją, następnie usychają. (fot. 2A, 2B, 2C, 2D) . Kora u podstawy łodyg gnije, pęka, łuszczy się i łatwo ją oddzielić od drewna, wskutek czego chore łodygi można łatwo wyjąć z ziemi (fot. 3). Na porażonej warstwie drewna, często barwy jasnofioletowej, występują liczne czarne mikrosklerocja (forma przetrwalnikowa, która pozwala na przetrwanie niekorzystnych warunków, np. susza, zima) – objaw charakterystyczny dla antraknozy (fot. 4A, 4B, 4C). Uszkodzenia występujące w początkowej fazie na podziemnych częściach łodyg i stolonów mogą być czasami mylnie porównywane z innymi chorobami, na przykład rizoktoniozą (fot. 5A, 5B) – na zdjęciu środkowa łodyga przedstawia objawy porażenia rizoktoniozą.

Na bulwach w wyniku infekcji na skórce pojawiają się brązowe do szarych przebarwienia (plamy) o nieregularnych kształtach. Srebrzyste zabarwienie, przypominające objawy parcha srebrzystego, mogą pojawić się w okresie przechowywania. Plamy wywołane rozwojem antraknozy są słabo oddzielone od zdrowej części skórki, w przeciwieństwie do parcha srebrzystego, gdzie granica ta jest wyraźnie zaznaczona Tak jak w przypadku łodyg i stolonów na bulwach występują liczne regularnie rozmieszczone sklerocja grzyba (fot. 6) , w przeciwieństwie do parcha srebrzystego, gdzie nalot barwy brunatnoczarnej jest obfity i nieregularnie rozmieszczony (fot. 7) . Bulwy porażonych roślin tracą turgor, stają się gumowate i pomarszczone. Na bulwach takich dochodzi do utraty wagi podczas przechowywania (przy infekcji obejmującej około 60% powierzchni skórki bulwy po 18 tygodniach przechowywania następuje utrata 10% wagi). Takie bulwy wykorzystywane do sadzenia dają duży procent nitkowatych kiełków. Innym charakterystycznym objawem antraknozy jest utrudnione oddzielanie się porażonych bulw od stolonów, których odcinki o długości 40-50 mm pozostają przy bulwach (fot. 8).

Rozwojowi choroby sprzyja szereg czynników, do których możemy zaliczyć:

• postępujące ocieplenie klimatu,
• uprawę na glebach o nieuregulowanych warunkach wilgotnościowych,
• wysokie temperatury w okresie wegetacji (optymalne temperatury do rozwoju choroby wynoszą 25 do 31°C,
• stan nasycenia gleby wilgocią w momencie zwierania się roślin w rzędach oraz wyższe temperatury w późniejszym okresie wegetacji.

Zapobieganie

Zwalczanie antraknozy, tak jak innych chorób ziemniaka, opiera się przede wszystkim na wykorzystaniu metod agrotechnicznych i stosowaniu chemicznych środków ochrony roślin.

Do najważniejszych zabiegów agrotechnicznych zaliczamy:

• zdrowy, kwalifikowany materiał sadzeniakowy,
• odpowiednio dobrany płodozmian, ziemniak powinien przychodzić na to samo pole po co najmniej 3-4-letniej przerwie,
• stosowanie tzw. biofumigantów – uprawa jako przedplonów nawozów zielonych, np. gorczycy,
• wybór właściwego stanowiska pod uprawę, gleba o uregulowanych stosunkach wodno-powietrznych, niezbyt ciężka i niemająca skłonności do zaskorupiania się,
• utrzymanie właściwej agrotechniki gleby, orka zimowa na głębokość co najmniej 30 cm,
• dokładne wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych, a zwłaszcza obsypywania redlin.

Ochrona chemiczna jest w Polsce utrudniona ze względu na brak środków ochrony roślin zarejestrowanych do bezpośredniego zwalczania antraknozy ziemniaka. Z tego względu stosowanie ochrony chemicznej obejmuje zwalczanie chwastów oraz desykację naci. Sprawca antraknozy ziemniaka ma wielu żywicieli pośrednich pośród chwastów występujących na plantacjach ziemniaka, do których zalicza się psiankę czarną, komosę białą, tasznik pospolity, rdest ptasi i bieluń dziędzierzawę.

Ostatnim, ale również ważnym elementem zwalczania antraknozy jest właściwe przygotowanie bulw do przechowywania. Dużego znaczenia nabiera tutaj odparowanie nadmiaru wilgotności w bulwach, a szczególnie wysuszenie skórki. Okres wysuszania bulw staje się szczególnie efektywny w ograniczaniu choroby podczas przechowywania, kiedy bulwy zebrane w wilgotnych warunkach są ubłocone.