Polish Potato 04 – 2017

Joanna Piskorz, Agnieszka Przewodowska, Dorota Michałowska Kolekcja polowa ziemniaka tetraploidalnego w roku 2017 Ziemn. Pol. 2017, 4: 11-14, il., abstr., streszcz. Streszczenie Celem prowadzenia kolekcji na poletkach doświadczalnych w Boninie jest utrzymanie zasobów genowych w stanie żywym w warunkach ex situ, charakterystyka i ocena posiadanych obiektów oraz udostępnianie nowej puli genetycznej dla hodowli nowych odmian, prac badawczych i działalności szkoleniowej. Kolekcja jest corocznie uzupełniana o nowe odmiany pozyskane od firm hodowlanych. W roku 2017 wprowadzono do niej 10 odmian: 2 z hodowli polskiej – Bojar (HZ Zamarte) i Stokrotka (PMHZ Strzekęcino) 5 z hodowli niemieckiej (Antonia, Osira, Tomensa, Pelikan, Toscana) i 3 z hodowli holenderskiej (Double Fun, Violet Queen, Primabelle). Wysadzono łącznie 21 odmian wczesnych. Rośliny są oceniane i charakteryzowane w trakcie wegetacji, bulwy natomiast badane po zbiorze, a cenne odmiany są przekazywane do długoterminowego przechowywania w Banku Genów in vitro w Boninie. Dokładne obserwacje i charakterystyka odmian w warunkach polowych istotnie ułatwiają wyszukiwanie cennych źródeł genetycznych i materiału wyjściowego do hodowli odmian wysoko plonujących i odpornych na czynniki obniżające jego jakość w zmieniających się warunkach klimatycznych. Słowa kluczowe: kolekcja odmian, zasoby genowe, ziemnia Field collection of tetraploid potatoes in 2017 Abstract The aims of preserving a field collection of potatoes on experimental plots in Bonin are to maintain genetic resources in a living state in ex situ conditions, to characterize and evaluate the genotypes, to share a new genetic pool for breeding new varieties, to perform research works and training activities. The collection is supplemented annually with new varieties obtained from breeding companies. In 2017, 10 varieties were introduced: 2 from Polish breeding – Bojar (HZ Zamarte) and Stokrotka (PMHZ Strzekęcino), 5 from German breeding (Antonia, Osira, Tomensa, Pelikan, Toscana), and 3 from Dutch breeding (Double Fun, Violet Queen, Primabelle). A total of 21 early varieties were planted. Plants were evaluated and characterized during the growing season, while the tubers were tested after harvest, and valuable varieties were transferred to long-term storage in the Gene Bank in vitro in Bonin. Accurate observation and characterization of varieties in field conditions significantly facilitates searching for valuable genetic sources and starting material for breeding high yielding varieties and resistant to factors lowering its quality in changing climatic conditions. Keywords: cultivar collection, genomic resources, potato

Tomasz Erlichowski, Barbara Robak, Kamilla Sadowska Występowanie i presja mszyc – wektorów wirusów w uprawach ziemniaka w 2017 roku Ziemn. Pol. 2017, 4: 15-22; il., bibliogr., abstr., streszcz. Mszyce odławiano w 9 miejscowościach do żółtych szalek umieszczonych na czarnym ugorze o wymiarach 20 x 20 m w obrębie plantacji ziemniaków bądź wewnątrz plantacji. Wybierane były od maja do sierpnia co 2 dni i wysyłane do laboratorium w Boninie w celu oznaczenia do właściwego gatunku. Migracja wiosenna mszyc „nieziemniaczanych” rozpoczęła się wcześniej niż „ziemniaczanych”. Największą różnicę odnotowano w Boninie: 31 dni, najmniejszą w Czarnoszycach – 10. Ogólnie odłowionych mszyc „nieziemniaczanych” i „ziemniaczanych” było znacznie więcej niż w roku 2016. Najwięcej M. persicae odłowiono w Boninie. Duża liczebność tej mszycy związana była z bliskim sąsiedztwem żywicieli zimowych i wielu obiektów szklarniowych, w których mogła przezimować. Na tle wielolecia liczebność mszyc uskrzydlonych w 2017 r. była mała, na co wpływ miały częste i intensywne opady deszczu, utrudniające loty mszyc. Formy bezskrzydłe M. persicae przenoszą PVY z taką samą skutecznością jak uskrzydlone. Mimo że nie latają, są na roślinach dość ruchliwe i przenoszą się na nowe, stykające się ze sobą rośliny w łanie. Osobniki bezskrzydłe A. nasturtii mimo mniejszej skuteczności przenoszenia wirusów z reguły występują bardziej licznie i również stanowią zagrożenie w nasiennictwie. Producenci i hodowcy, u których prowadzono odłowy, otrzymywali na bieżąco informacje o pojawiających się gatunkach i zagrożeniach, dane są publikowane na stronie internetowej http://ziemniak-bonin.pl Słowa kluczowe: monitoring mszyc, mszyce „nieziemniaczane”, mszyce „ziemniaczane”, presja mszyc, ziemniak The incidence and pressure of aphids – vectors of potato viruses in potato crop in 2017 Abstract The aphids were collected in 9 locations to yellow traps placed on a black fallow (20 x 20 m) inside potato plantations. The aphids were collected from May to August every 2 days and sent to the laboratory in Bonin to determine the aphid species. Comparing to potato aphids, the spring migration of nonpotato aphids started earlier. The largest difference was recorded in Bonin: 31 days, the lowest in Czarnoszyce – 10 days. In general, the number of aphids collected from both populations was significantly higher than in 2016. Most of M. persicae were caught in Bonin. The large abundance of this aphid was related to the close vicinity of winter hosts and many greenhouse objects where the aphid could have been wintering. Comparing to the average calculated over the many years, the number of winged aphids was small in 2017 due to frequent and intense rainfall, hindering aphid flights. However, wingless M. persicae transmits PVY with the same effecacy as winged ones. Although this form does not fly, it is quite mobile and easily move to new plants. Another important aphid species is A. nasturtii. The wingless forms of this aphid are usually more numerous than M. persicae. Thus, despite less effective transmission of viruses, this species also pose a threat to seed production. Producers and breeders who helped in aphid collection received up-to-date information on emerging species and threats. Also, collected data are published on the website http://ziemniak-bonin.pl Keywords: aphid monitoring, aphid pressure, nonpotato aphids, potato aphids, potato

Magdalena Piekutowska, Tomasz Lenartowicz Międzyplon sposobem na ograniczenie populacji szkodliwych nicieni – pasożytów roślin w glebie Ziemn. Pol. 2017, 4: 22-28; il., bibliogr., abstr., streszcz. Omówiono znaczenie i wykorzystanie roślin międzyplonowych w ograniczaniu populacji szkodliwych nicieni w uprawach ziemniaków. Wskazano gatunki wysoce skuteczne w eliminowaniu nicieni z rodzajów Trichodorus, Pratylenchus, Globodera, Meloidogyne, m.in.: z rodzaju aksamitka (Tagetes sp. L.), facelia błękitna (Phacelia tanacetifolia L.), wyka kosmata (Vicia villosa Roth), rzodkiew oleista (Raphanus sativus L.) i gorczyca sarepska (Brassica juncea L.). Właściwości nematobójcze roślin opierają się na wydzielaniu związków allelopatycznych, tworzeniu optymalnych warunków dla rozwoju mikroorganizmów antagonistycznych oraz zjawisku „roślina-pułapka”. Oprócz wskazania gatunków roślin, które mogą być przydatne do redukcji liczebności patogenicznych nicieni, należy opracować technologię zarządzania tymi gatunkami w uprawie ziemniaków. Mała podaż biologicznych nematocydów potwierdza konieczność i celowość badań w tym zakresie. Słowa kluczowe: aksamitka, facelia błękitna, gorczyca sarepska, międzyplon, nicienie, rzodkiew oleista, wyka kosmata, ziemniak Catch crop a way to limit the population of pathogenic nematodes – parasitic plants in the soil Abstract The article presents issues related to the importance and use of catch crop plants in reducing populations of pathogenic nematodes in potato crops. Results of many studies indicated that certain plant species are highly effective in the elimination of nematodes of the genera Trichodorus, Pratylenchus, Globodera, Meloidogyne. Such plants are: marigold (Tagetes L.), lacy phacelia (Phacelia tanacetifolia L.), hairy vetch (Vicia villosa Roth), oil radish (Raphanus sativus L.), and green mustard (Brassica juncea L.). Nematicidal properties of plants are a result of secretion of allelopathic compounds, the creation of good conditions for the development of antagonistic microorganisms as well as the phenomenon of “plant-trap”. Despite identification plant species, which may be useful for reducing a population of pathogenic nematodes, very important is to include them in a proper way in potato rotation. The small supply of biological nematicides confirms the necessity and relevance of research in this field. Keywords: catch crop, green mustard, hairy vetch, lacy phacelia, marigold, nematodes, oil radish, potato

Krzysztof Treder, Mateusz Mielczarek, Dominika Boguszewska-Mańkowska Wpływ suszy na koncentrację L-proliny w wybranych odmianach ziemniaka Ziemn. Pol. 2017, 4: 29-32; il., bibliogr., abstr., streszcz. Nadprodukcja proliny jest często obserwowana u roślin doświadczających różnego rodzaju stresów, szczególnie suszy, która wiąże się z obniżeniem turgoru komórek. Oznaczenie koncentracji tego aminokwasu, wraz z innymi parametrami molekularnymi, może umożliwić analizę mechanizmów molekularnych uruchamianych w roślinach w odpowiedzi na stres. Dlatego podjęto prace nad optymalizacją mikropłytkowej metody oznaczania L-proliny pod kątem jej wykorzystania do badania wpływu suszy na zawartość tego aminokwasu w roślinach ziemniaka. Słowa kluczowe: L-prolina, susza, tolerancja odmian ziemniaka na suszę Influence of the drought on the L-proline concentration in selected potato cultivars Abstract Overproduction of proline is often observed in plants experiencing a variety of stresses, particularly drought stress, which is associated with lowered cell turgor. Determining the concentration of this amino acid along with other molecular parameters may facilitate analysis of molecular mechanisms activated in plants in response to stress. Therefore, the study has been undertaken on the optimization of the microplate L-proline assay for its use to investigate the effect of drought on the content of this amino acid in potato plants. Keywords: drought, L-proline, tolerance of potato cultivars to drought

mgr inż. Hanna Gawińska-Urbanowicz, mgr Anna Łozowska, dr inż. Jerzy Osowski Występowanie zarodników grzybów z rodzaju Alternaria w sezonach wegetacyjnych 2013-2016 Ziemn. Pol. 2017, 4: 33-38; il., bibliogr., abstr., streszcz. Od kilkunastu lat coraz większego znaczenia gospodarczego w uprawach ziemniaka nabierają grzyby Alternaria alternata i A. solani, sprawcy alternariozy ziemniaka. W miarę rozwoju choroby stosunek ilościowy, w jakim występują oba gatunki, jest zmienny i zależy m.in. od terminu i regionu występowania. Ocenę zmian sezonowych w składzie populacji grzybów w latach 2013-2016 przeprowadzono w Boninie na materiale zebranym z pułapek Burkarda, zlokalizowanych w sąsiedztwie plantacji ziemniaka. Największy wysyp zarodników konidialnych zarejestrowano w lipcu i sierpniu. W zebranej populacji dominowały zarodniki A. alternata. Masowy nalot zarodników notowano podczas przedłużających się okresów z wyższą dobową temperaturą powietrza i przemiennie występującymi opadami deszczu. Dobowa okresowość rozprzestrzeniania się zarodników wskazywała szczyt ich pojawu głównie nocą do wczesnych godzin rannych. Słowa kluczowe: alternarioza, Burkard Manufakturing, gatunki Alternaria, stężenie zarodników, urządzenie pomiarowe, ziemniak Incidence of the Alternaria spp. spores in the vegetation seasons 2013-2016 Abstract For over a dozen years, fungi Alternaria alternata and A. solani, the perpetrators of potato alternariosis, has become increasingly important in potato cultivation. As the disease develops, the quantitative ratio in which both species occur is variable and depends both on the date, and the region of occurrence. The evaluation of changes in the fungal population in 2013-2016 was carried out in Bonin on material collected from Burkard traps, located in the vicinity of a potato plantation. The largest volume of conidial spores was registered in July and August. Spores of A. alternata dominated in the collected population. Mass spore flares were recorded during prolonged periods with higher daily air temperature and alternating rainfall. The daily periodicity of spore propagation indicated the peak of their appearance mainly at night until the early morning hours. Keywords: alternariosis, Alternaria species, Burkard Manufakturing, concentration of spores, measuring device, potato

Tomasz Erlichowski, Agnieszka Przewodowska, Krystyna Żalejko, Jerzy Wróbel, Sławomir Przybyłek XXIV Krajowe Dni Ziemniaka w HR Kalinowa k. Błaszek – nowe spojrzenie na potencjał i nowoczesne wykorzystanie ziemniaka Ziemn. Pol. 2017, 4: 39-44: il. XXIV National Potato Days in HR Kalinowa near Błaszki – a new look at the potential and modern use of potato

Tomasz Erlichowski, Agnieszka Przewodowska, Krystyna Żalejko, Jerzy Wróbel, Sławomir Przybyłek XXIV National Potato Days in HR Kalinowa near Błaszek – a new look at the potential and modern use of potato Ziemn. Half. 2017, 4: 39-44: il. XXIV National Potato Days in HR Kalinowa near Błaszki – a new look at the potential and modern use of potato

Dorota Michałowska, Joanna Piskorz, Agnieszka Przewodowska Projekt „Smaki Wisły. Cztery pory roku” – z ziemniakiem w roli głównej Ziemn. Pol. 2017, 4: 44-47, il., bibliogr. Project “Tastes of Vistula. Four seasons” – with potato in the main role